Postępowanie upominawcze jest ściśle określone w Rozdziale III Działu V Kodeksu Postępowania Cywilnego. Instytucja ta należy do właściwości sądów rejonowych oraz okręgowych. Dokonywanie tych czynności należy także do referendarzy sądowych. Postępowanie upominawcze jest jednym z form postępowania uproszczonego służącego dochodzeniu roszczeń. Postępowanie wszczynane jest z urzędu tylko wtedy gdy zaistnieją do tego przesłanki. Podjęcie przez organ oceny w tej sprawie, jest obligatoryjne.

Samo postępowanie uproszczone jest instytucją bardzo atrakcyjną dla osób dochodzących swoich należności. Sprawy skierowane do sądu, rozpoznawane są na rozprawach niejawnych. Oznacza to, że postawą do wydania decyzji jest treść złożonego pozwu. Pozew można uzupełnić o załączniki. Nakaz zapłaty jest podstawową instytucją w postępowaniu upominawczym, w wypadku gdy powód dochodzi roszczenia pieniężnego. W tym przypadku sąd nakazuje dłużnikowi by w terminie, dwóch tygodni od dnia doręczenia nakazu, dokonał zapłaty za roszczenie wniesione przez powoda lub w tym samym czasie wniósł sprzeciw. Pozwany, oprócz nakazu zapłaty otrzymuje również pozew, wraz z pouczeniem dotyczącym sposobu wniesienia ewentualnego sprzeciwu i skutkach niezaskarżenia nakazu.

E-sąd.

Nowością w polskim sądownictwie jest instytucja e-sądu. Na chwilę obecną w Polsce istnieje jedynie jeden taki sąd: Sąd Rejonowy Lublin-Zachód w Lublinie. Jest to nowoczesna instytucja, która przyczynia się do zasady załatwiania spraw bez zbędnej zwłoki i unowocześnia system postępowań uproszczonych, zwłaszcza postępowania upominawczego. E-sąd powstał w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. Pozew o elektroniczne postępowanie upominawcze może złożyć osoba fizyczna, która jest powodem lub inne podmioty działające w jej imieniu na mocy pełnomocnictwa.

E-Sąd wprowadza możliwość przeprowadzenia elektronicznego postępowania upominawczego. Jest to nowe, cywilne postępowanie odrębne, które zostało uregulowane w kodeksie postępowania cywilnego dnia 1 stycznia 2010 roku. Postępowanie w formie elektronicznej zostało wprowadzone dla spraw, których stan faktyczy nie jest skomplikowany i nie ma wymogu przeprowadzenia postępowania dowodowego – sprawę rozpatruje się na podstawie pozwu. Instytucje takie jak nakaz zapłaty, dostępne są jedynie w formie elektronicznej, po uprzedniej weryfikacji użytkownika. Klauzula wykonalności natomiast, również zostaje wydana w elektronicznym postępowaniu upominawczym. Podobnie jak nakaz zapłaty, ma postać elektroniczną i jest dostępna zawsze wraz ze wspomnianym wcześniej nakazem zapłaty. Klauzula wykonalności jest zawsze wydawana do konkretnego nakazu zapłaty i jest dostępna w systemie teleinformatycznym e-sądu .